Γνώριζες ότι το 29% των Ευρωπαίων αισθάνονται ότι βρίσκονται σε επισφαλή οικονομική κατάσταση; Και το 48% πιστεύουν ότι θα αντιμετωπίσουν παρόμοια κατάσταση τους επόμενους μήνες; Αυτό ονομάζεται χρηματοοικονομικό άγχος. 

Οι επιπτώσεις του, όμως, δεν περιορίζονται μόνο στο άγχος. Οι ψυχολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι μπορεί να οδηγήσει σε: 

• Άγχος και συνεχή ανησυχία 

• Κατάθλιψη και αισθήματα ματαιότητας 

• Ντροπή και αυστηρή αυτοκριτική 

• Ένταση στις σχέσεις 

• Ακόμη και βλάβες στη σωματική υγεία 

Με λίγα λόγια, η σύνδεση ανάμεσα στα χρήματα και την ψυχική υγεία είναι πραγματική βάσει έρευνας. 

Το θετικό είναι ότι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός μπορεί να σε βοηθήσει να διαχειριστείς πιο έξυπνα τα χρήματά σου και να βελτιώσεις την ποιότητα της ζωής σου. 

Ο Εγκέφαλος Υπό Πολιορκία: Πώς το Οικονομικό Άγχος σε Επηρεάζει 

Όταν ανησυχείς για τα χρήματα, ο εγκέφαλός σου αντιδρά σαν να αντιμετωπίζει μια σωματική απειλή. Αυτό ενεργοποιεί την αντίδραση “fight or flight” (μάχη ή φυγή). Το σώμα σου απελευθερώνει ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη. 

Υψηλά επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν να βλάψουν τον εγκέφαλο, επηρεάζοντας ιδιαίτερα περιοχές που σχετίζονται με τη λήψη αποφάσεων και τη μνήμη. 

Έρευνες δείχνουν επίσης ότι η φτώχεια και οι οικονομικές ανησυχίες μπορούν να μειώσουν τη γνωστική λειτουργία κατά ποσοστό που ισοδυναμεί με απώλεια 13 μονάδων IQ. Δε σημαίνει ότι οι άνθρωποι γίνονται λιγότερο έξυπνοι· σημαίνει ότι η πνευματική τους χωρητικότητα καταναλώνεται από τις οικονομικές έγνοιες.

Οι επιπτώσεις δεν σταματούν εκεί. Το χρόνιο οικονομικό άγχος μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει άγχος και κατάθλιψη. 

Η Διεθνής Έρευνα Χρηματοοικονομικής Ασφάλειας “Your Money” (2024) διαπίστωσε ότι τουλάχιστον το 50% των ενηλίκων παγκοσμίως νιώθουν στρες για τα οικονομικά τους. Τα ποσοστά είναι ακόμη υψηλότερα στις ΗΠΑ (70%), την Αυστραλία (70%), την Ισπανία (72%) και το Μεξικό (73%). 

Αυτό το συνεχές στρες μπορεί να εκδηλωθεί με αϋπνίες, ευερεθιστότητα και ακόμη και σωματικά προβλήματα όπως πονοκεφάλους και γαστρεντερικές διαταραχές. 

Το Φαινόμενο Κυματισμού (The Ripple Effect ): Πώς το Χρηματοοικονομικό Άγχος Διαμορφώνει τη Ζωή σου 

Οι επιπτώσεις του οικονομικού άγχους δεν περιορίζονται μόνο στο μυαλό σου, διαπερνούν κάθε πτυχή της ζωής σου. 

Οι καθημερινές σου επιλογές αρχίζουν να χρωματίζονται από τις οικονομικές ανησυχίες: 

• Μπορεί να αποφύγεις κοινωνικές συγκεντρώσεις λόγω κόστους, κάτι που οδηγεί σε αισθήματα απομόνωσης. 

• Ίσως καθυστερήσεις να ζητήσεις ιατρική βοήθεια από φόβο για τα ιατρικά έξοδα, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει προβλήματα υγείας. 

Και η επαγγελματική απόδοση μπορεί να πληγεί. Σύμφωνα με αναφορά της PwC, το οικονομικό άγχος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την απόδοση στην εργασία, οδηγώντας σε μειωμένη παραγωγικότητα, αυξημένες απουσίες και υψηλότερη αποχώρηση προσωπικού. 
Η συγκέντρωση δυσκολεύει, η λήψη αποφάσεων επηρεάζεται και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. 

Οι σχέσεις, επίσης, δοκιμάζονται από το βάρος των οικονομικών ανησυχιών. Στην πραγματικότητα, οι καβγάδες για τα οικονομικά είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες συζυγικών συγκρούσεων παγκοσμίως. Μάλιστα, έρευνα έδειξε ότι οι οικονομικές διαφωνίες ήταν η πρωταρχική αιτία για το 40% των συζυγικών καβγάδων. 

Αναγνώρισε το πρόβλημα και πέρασε στη δράση 

Η αναγνώριση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα. Το επόμενο είναι να αναλάβεις δράση. Η δημιουργία πιο υγιών συνηθειών – σωματικά, ψυχικά και στη διαχείριση των οικονομικών σου – μπορεί να μειώσει σταδιακά το οικονομικό άγχος. 

Οι υγιείς οικονομικές συνήθειες περιλαμβάνουν συνειδητές αποφάσεις για το πώς ξοδεύεις, αποταμιεύεις και επενδύεις, ώστε να πετύχεις τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους οικονομικούς σου στόχους. 

Πρακτικοί τρόποι για να χτίσεις υγιείς οικονομικές συνήθειες 

Αναγνώρισε και μίλα γι’ αυτό 
Μίλησε σε έναν έμπιστο φίλο, συγγενή ή επαγγελματία. Το να μοιράζεσαι τις ανησυχίες σου για τα οικονομικά μπορεί να ελαφρύνει το βάρος και να σε βοηθήσει να βρεις λύσεις – όπως να φτιάξεις έναν μηνιαίο προϋπολογισμό, να οργανώσεις την έγκαιρη πληρωμή των λογαριασμών σου ή να λάβεις συναισθηματική στήριξη που θα μειώσει το άγχος σου. 

Κατανόησε τα οικονομικά σου 
Δημιούργησε έναν απλό προϋπολογισμό. Δεν χρειάζεσαι περίπλοκα εργαλεία — αρκεί να καταγράφεις τα έσοδα και τα έξοδά σου. Το να ξέρεις πού πάνε τα χρήματά σου σου δίνει δύναμη και σε βοηθά να εντοπίσεις περιθώρια βελτίωσης. 

Ξεκίνα σιγά-σιγά την αποταμίευση 
Ακόμη και λίγα ευρώ την εβδομάδα μπορούν να κάνουν διαφορά. Ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης, όσο μικρό κι αν είναι, λειτουργεί σαν «μαξιλάρι» για να σε προστατεύσει από απρόβλεπτα έξοδα. 

Εστίασε σε ό,τι μπορείς να ελέγξεις 
Δεν μπορείς να ελέγξεις την οικονομία, αλλά μπορείς να ελέγξεις τις συνήθειες κατανάλωσης και αποταμίευσής σου. 
Κάνε πρακτικά βήματα όπως: 

• Καταγραφή κάθε εξόδου για να εντοπίσεις περιττές δαπάνες 

• Διάκριση αναγκών και επιθυμιών 

• Θέσπιση αυστηρού προϋπολογισμού 

• Αυτοματοποιημένες μεταφορές σε λογαριασμό αποταμίευσης για να δημιουργήσεις συνήθεια. 
  Έτσι μπορεί να μετακινηθεί η νοοτροπία σου από το «δεν μπορώ να κάνω τίποτα» στο «έχω τον έλεγχο». 

Ζήτα επαγγελματική βοήθεια 
Οι οικονομικοί σύμβουλοι μπορούν να σε καθοδηγήσουν στη διαχείριση των χρημάτων σου. Οι ψυχοθεραπευτές μπορούν να σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις το συναισθηματικό βάρος του οικονομικού άγχους. Μην φοβηθείς να ζητήσεις βοήθεια. 
Επίσης, αξιοποίησε δωρεάν πηγές όπως η καμπάνια χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης της Snappi “What The Finance”, που προσφέρει πρακτικές συμβουλές για έξυπνη διαχείριση χρημάτων. 

Το οικονομικό άγχος είναι μια πολύ πραγματική ανησυχία για πολλούς ανθρώπους. 
Στη Snappi, θέλουμε να σου δώσουμε τα tips και τη στήριξη που χρειάζεσαι για να διαχειρίζεσαι αποτελεσματικά τα οικονομικά σου. Με δυνατές οικονομικές συνήθειες μπορείς να μειώσεις το άγχος και να προστατέψεις την ευημερία σου.